Bron: de Volkskrant

6 november 2014

HARO KRAAK

Elke donderdag Wat is lezenswaardig deze week?

De techno-utopie is niet te stuiten in de weekbladen. Vrij Nederland heeft het opzienbarendste verhaal: over de gechipte mens. Een implantaat in je lichaam blijkt geen toekomstmuziek, maar werkelijkheid. Vijfduizend mensen ter wereld lopen er al mee rond, schat Amal Graafstra, een Amerikaan die chips onder de leden heeft waarmee hij lampen aandoet, de auto start en deuren opent – allemaal zonder aanraking.

Deze ‘cyborgificering’ neemt ook hedonistische vormen aan: de wereldberoemde bodymodificator Samppa von Cyborg ontwikkelt momenteel trillende genitale implantaten. Er moeten nog wat kinderziekten worden overwonnen: ‘Hij mag niet te warm worden, bijvoorbeeld. En er moet een heel betrouwbare batterij in.’ Je wilt niet dat je vibrochip het tijdens de solitaire digiliefde begeeft natuurlijk.

De trillingen van een parkinsonpatiënt in Maastricht werden juist onderdrukt door een technisch foefje. Door zogenaamde deep brain stimulation kon de patiënt zijn ledematen in bedwang houden. Dit had tot gevolg dat hij verviel in excessief gedrag: hij kreeg schulden, viel vrouwen lastig en werd uiteindelijk opgenomen in een psychiatrische instelling. Toen de behandelaars het apparaatje uitzetten, vroegen ze de man te kiezen tussen parkinson en een leven in de inrichting. Hij prefereerde het laatste.

De strijd tussen mens en machine woedt voort in De Groene. Over een jaar of vijftien is het zover: ‘singularity’, het moment dat machines de menselijke intelligentie voorbijstreven. Vanaf dan zijn de mogelijkheden eindeloos – ‘van verticale boerderijen in de stad tot het 3D-printen van organen of, abstracter, een einde aan gebrek aan energie, aan voedsel, aan water’.

Singularity wordt vergeleken met een geloof, afvalligen worden door ‘singularitarians’ weggezet als achterlopers. Het brein is geprogrammeerd om lineair te denken terwijl de vooruitgang exponentieel zal groeien. Wie sceptisch is, is slachtoffer van een ‘verkeerd geprogrammeerde neocortex’.

Raymond Kurzweil, hoofd ontwikkeling bij Google, een man die dagelijks 150 pillen slikt, zichzelf injecteert met vitamines en zijn lichaamsfuncties monitort, is de spiritueel leider. ‘Alles wat we nu nog magie noemen, wordt mogelijk in de mens-machine-beschaving’, denkt hij, ‘van teruggaan in de tijd tot mensen omtoveren in andere dingen.’

Het kneuterigste en minst alarmerende verhaal staat in Elsevier en gaat over de fusiegemeente Molenwaard, ‘het Silicon Valley van de Alblasserwaard’. Waarom miljoenen in een nieuw gemeentehuis steken als de hele gemeente digitaal kan, vroeg burgermeester Dirk van der Borg zich af.

De reportage begint sterk: ‘Nu zitten twee ambtenaren achter hun laptop in dorpshuis De vijf lelies in het rustige Streefkerk. Ze ontvangen er inwoners die een nieuw paspoort of ander document komen aanvragen.’ Als het paspoort klaar is, wordt het thuisbezorgd – geen verkeerd vooruitzicht.

Zo’n vaart zal het trouwens niet lopen met die nieuwe wereld. Elsevier blijft gewoon Elsevier, getuige de lijstjes van de ’60 lekkerste wijnen’ en de ’10 meest gehate belastingen’. De kop van die laatste kon u al raden: ‘Niet leuker, niet makkelijker, altijd duurder’.

Zo’n vaart zal het trouwens niet lopen met die nieuwe wereld. Elsevier blijft gewoon Elsevier, getuige de lijstjes van de ’60 lekkerste wijnen’ en de ’10 meest gehate belastingen’. De kop van die laatste kon u al raden: ‘Niet leuker, niet makkelijker, altijd duurder’.